Pro 30 | WSK | STEP | Kaem nu den imi Jakeh ko namar Agur, nu Itiel se Ukal buta nunga manukko tuam:

Proverbs 30

Kari Agur ko den

1 Kaem nu den imi Jakeh ko namar Agur, nu Itiel se Ukal buta nunga manukko tuam:

2 Agur iwita balam: “Ani kariimet saki ikia ago mu nunga iwita mena,
ani ikia ningo bo aningate me aniso.
3 Mu awuk, ani ikia ningo bo me taem.
Kaem mu nu kako se laili nunguningkiri,
bare ani agata mu nu ninguru me ko ikisam.
4 Awiri duruk wonong te nama tarigiram ale aking tai kaparam?
Awiri daula koma kalokko kuting te iluwam?
Awiri yu gagi likilim ko guang te kaolam ale giam?
Se awiri ali ko tom gek apalagaya mu balu ago namaram?
Se kari uwuta beteram mu ko nup awiri ya?
Ale ko namar ko nup mu awiri ya?
Mu nina ikisan agila!

5 “Kaem ko den suen biya mu nunguning.
Nu ko den aguwaya balso mu ko nunguning aratoso.
Arikaya nu nunga sangukko kote namasan,
mu nu nunga karem ko iwita sanamoso.
6 Ni keta ka ikia te den sang me nunguru ale baluko, ‘Imi Kaem balam,’ ma me baluko.
Mu nu ko ining kisokko,
se mu te kariimet suen la ikimon ale ni kawel kari ko ka balmonko.

7 “O Kaem, ani me kuesam la, ni mel ilagala ani aisuko ko ka isarsam:
8 Ni aninga sangaru se kawel ko munan suen la abiring tuekko.
Ale ani kari angimik mel suen biya ago, agi kari angimik mel mena ko me bagirikko,
bare ani na mel naikko mu la te aga sangaruko.
9 Mena mu, ani mel suen biya karogo baga se balik, “Ni awiri ya?” ma ka balik, ale abiring kisek bore ko.
Agi ani kari angimik mel mena ko aratik ale kari saki nunga mel tere naik ale ni aninga Kaem wore dolara kisek bore ko.

10 “Ni ura kari bo, ko bitua kari koma te me balu maguwurko.
Ni uwuta bitar, mu ura kari mu ni memek arikko den baluk se ni ikup arikko.

11 “Kariimet saki nunga nonet alo nunga bita maguwura ko den balsan,
ale nunga nunam alo den amilmil yawara me nungarsan.
12 Aking kariimet saki nuna ikisan mu nuna memek bo me bita arigisan masan,
bare nunga memek mu am aniso,
se Kaem koma te karur aromemek ago bagasan.
13 Kariimet saki nunumi arigisan gurugusan ale nuna ningo ko nunumi balsan,
ale nomotam daleluwu saki alo nungarsan.
14 Aking kariimet saki kariimet nungumik mel mena alo nunga bita maguwusan.
Nunga nuguring nungamili mu batir iwita,
nunga batutumurok nauk ale am nunga menawurokko kaesan.

15 “Mel suen biya gia ko nangamang anira ko kilek mu,
yes gotek bo nangimik gue tagiso ale am tagi se bagurukko kaeso iwitata.
Uwutatala, mel ilagala ilagala imitang mu nuna balmon ale 'Ana terong maman,' ma me balmonko,
'am bo ago nangaru sagaralko,' ma balmonko.
16 Bo mu kariimet kueman nu nunga nuguwim.
Se bo mu imet kuriang iluwokko ko gomang aniso wore nu kuin sisira.
Se bo mu ali tuwik awete kaposo wore tairate maraka namoso, ale tuwik am bo agotala awete kapa sagurukko ago kaeso.
Se bo mu tama gigip tam mel am bo ago kai sagurukko kueso.
Se mel ilagala ilagala imitang mu aisan niasan ale balsan, 'Am bo ago la nangaru sagaralko,' ma se anisan.

17 “Kari bo ko nuet gusia den manarso,
agi ko nuam kuring me karo tuso,
mu kari mu inanganang taraga bibiya mu taimon ale motam galuwumon ale kumik guang namonko,
umutang mu noko betera kaora memek koma diram taso.

18 “Mel ilagala ilagala es imitang mu am kigilikta nunguningkiri, se ani ko ikiekko me terong:
19 taraga taiti bowa ko bungiawoso,
ma urer manga awete palengawoso,
dal gagi bibiya awete naguwoso,
se kari imet nunumi nongomang tusan, munan es imitang.

20 “Imet nu ko kuari beteso ale kari bo ilak tere naso,
mu nu na naso ale udagi te kuring anuso ale balso, 'Ani memek bo me beterem,' ma balso iwitata.

21 “Ali imi te munan ilagala ilagala imitang aratoso,
munan es imitang mu memek biya,
se ali kota munan imi me ko kueso nunguningkiri ale uririki lagoso.
22 Munan imitang mu iwita:
Ura kari yam bo baga, king ko aratoso,
kari bo ikia ningo bo nukote mena wore na yawara yawara arigiso naso tuagu lagoso,
23 imet bo kari nononga nongomang nukote me anira se baga laga kari taso,
se ura dungan imet nu ko kari biya mu ko nuwus kuwim taso, ^{▼▼Pro 30:23 Sarah Hagar ilak nunga den: Gen 16:1-6.}
munan es imitang.

24 “Ali imi te mel gotektek ilagala ilagala imi anisan, nuna gotektek nunguningkiri, bare nunga ikia sinar:
25 Madidir alo nuna nosokel mena, bare nuna tom udagi inang mena mu ko ikiwa se inang gi bolala awu gilingisan.
26 Se madar mu betela nosokel mena, bare nunga kawam mu manga bibiya se tam yager bowa ningi nunguru ago namasan ale kalo gilingisan.
27 Se kutuwurek mu nuna nungumik kari supuling mena, bare nuna biguwusan ale motam suwanta geraga gilingisan.
28 Se makina gotektek, mu ana nagiting te am nunga ilusan, bare nuna mu king ko kawam ningi agotala baga gilingisan.

29 “Mel ilagala ilagala imi nunga aolak iluwa yawarakala,
se kariimet aringimonko kua lagasan:
30 Lion mu mel suen biya giarum ningi mu nunga nosokel kiaram. Ale tom nu aolak iluso, mu nu mel bo ko me ta nguangoso.
31 Se tarak kari se belelek kari mu nuna nusupuling patowasan ale aolak ilusan.
Uwutatala king mu nu giriso se ko kager kari nu kowom karo gilingisan.

32 “Ni ngualara kilek beterem ale keta nimi patowerem, agi memek bitarko ikia nungem,
mu kiring kalo ale memek owore biring tui ale ikia ningo toko.
33 Mu awuk, ni bulmakau ko amin gi ale gurugu lager, mu butter ko geragukko.
Se aking ni kari bo kuamuru ita, mu gue kapurukko.
Uwutatala, ni kari saki nongomang maguwur, mu kager barasukko.”